Khái niệm: Bê tông khí chưng áp (dịch từ tiếng Anh là: Autoclaved aerated concrete hay Autoclaved cellular concrete (AAC) – hoặc Autoclaved lightweight concrete (ALC). Sản phẩm gạch nhẹ AAC được kĩ sư và kiến trúc sư người Thụy Điển Johan Axel Eriksson phát minh ra vào giữa những năm 1920 nhằm để phục vụ nhu cầu xây các đồn bốt trong quân sự.
Gạch AAC là vật liệu xây dựng nhẹ, được đúc sẵn hoặc sản xuất theo dây chuyền. Nó được dùng làm các cấu kiện, có khả năng cách âm, cách nhiệt, chịu lửa, chống thấm… Các sản phẩm từ AAC bao gồm gạch bê tông, panel tường, panel sàn, panel mái chống thấm, dầm lanh tô.
Bê tông khí chưng áp AAC – Gạch nhẹ AAC được sử dụng nhiều trong vật liệu bê tông cách nhiệt cho cả kết cấu trong và ngoài nhà. Bên cạnh khả năng cách nhiệt tốt của gạch chưng áp AAC, nó còn có ưu điểm nữa là chế tạo nhanh, dễ lắp đặt cho vật liệu, dễ dàng cắt, đục, khoan.
Sản xuất bê tông khí chưng áp AAC
Để sản xuất AAC, xi măng Portland được trộn với vôi, cát thạch anh, hay tro bay tái chế, nước, và bột nhôm-chất tạo khí. Phản ứng thứ nhất giữa nhôm và hỗn hợp bê tông (cụ thể là với Ca(OH)2) tạo ra những bong bóng cỡ vi mô chứa H2, tạo ra lỗ rỗng trong bê tông, gia tăng thể tích của bê tông lên tới 5 lần so với bê tông thường. Sau khi hiđrô bay hơi sẽ để lại các lỗ rỗng kín, sau đó bê tông khí chưng áp sẽ được đổ vào khuôn tạo hình hoặc cắt thành hình dạng thiết kế. Sản phẩm này tiếp tục được đưa vào nồi hấp (khí chưng áp), nơi phản ứng thứ hai diễn ra.
Dưới nhiệt độ và áp suất cao bên trong nồi Ca(OH)2 phản ứng với cát thạch anh để hình thành hydrat silica canxi, đó là một cấu trúc tinh thể cứng tạo cường độ cao. Quá trình này có thể mất đến 12 giờ, trong đó áp suất có thể đạt đến 12 bar, trong khi nhiệt độ luôn đạt đến 1800 0C. Sau lúc này, vật liệu đã sẵn sàng để sử dụng.
Đặc tính vật lý của gạch bê tông nhẹ
- Gạch bê tông nhẹ – Rất nhẹ
Gạch bê tông nhẹ (hay blốc bê tông khí chưng áp) nhẹ hơn từ ½ đến 1/3 so với gạch đất nung và chỉ bằng ¼ trọng lượng gạch bê tông thường. Nguyên nhân chính là do kết cấu bọt khí chiếm đến 80% toàn bộ cấu tạo bên trong viên gạch. Đây là đặc tính nổi trội giúp tiết kiệm lượng vật liệu làm khung, móng cọc, cũng như giúp vận chuyển, thi công dễ dàng.
2. Cách âm tốt
Gạch bê tông nhẹ có cách tản âm tự nhiên nhờ vào cấu trúc bọt khí và khả năng hấp thụ âm thanh vượt trội. Dù âm thanh từ bên ngoài đi vào phòng hay từ trong phòng đi ra đều bắt buộc chuyển động theo đường zig-zag, sóng âm bị chia nhỏ dần tại các đường gãy và giảm đến mức tối thiểu khi xuyên được qua tường.
3. Cách nhiệt và tiết kiệm năng lượng
Gạch bê tông nhẹ có hệ số dẫn nhiệt rất thấp, vì vậy sẽ dẫn đến hiệu ứng đông ấm, hạ mát. Cũng nhờ vậy, mức điện dùng cho điều hòa nhiệt độ được tiết kiệm đến 40%, tạo giá trị lâu dài cho người sử dụng. Đồng thời, tường ngăn xây bằng gạch bê tông nhẹ có thể chịu đựng trên mức 1200 độ C của những đám cháy thông thường và không thay đổi kết cấu khi bị phun nước lạnh đột ngột. Kết quả thử nghiệm cho thấy bức tường xây bằng gạch bê tông nhẹ đảm bảo an toàn tối thiểu là 4 tiếng trong đám cháy.
4. Độ chính xác cao
Gạch bê tông nhẹ có kích thước xây dựng khá lớn, được sản xuất theo đúng kích thước quy chuẩn, giúp việc xây tường có độ chính xác cao, giảm thất thoát lượng vữa để trát phẳng mặt. Chính điều này góp phần giảm chi phí vữa và thời gian hoàn thành so với gạch đất nung thông thường.
Độ chính xác cao do gạch bê tông nhẹ được cắt hoàn toàn tự động theo công nghệ tiên tiến của Đức. Máy móc hoàn toàn được nhập khẩu 100% từ châu âu. Sản phẩm gạch nhẹ được xuất khẩu tới châu âu rất nhiều.
5. Độ bền vững cao
Gạch bê tông nhẹ là loại vật liệu xây dựng có tính đồng nhất, có gốc là bê tông và được dưỡng hộ trong điều kiện hơi nước bão hòa áp suất cao. Nhờ quá trình chưng áp, các thành phần hóa học và cấu trúc tinh thể được ổn định để tạo ra kết cấu vững chắc bao gồm chủ yếu là khoáng tobermorite. Vì thế, gạch bê tông nhẹ có độ bền vững theo thời gian, có cường độ chịu lực cao nhất trong các loại vật liệu có dạng xốp và ổn định hơn các dạng gạch bê tông thông thường.
Cách thí nghiệm độ bền rất đơn giản: Dùng 1 trái bi sắt nặng 5kg, thả từ độ cao 1,5m xuống 2 viên gạch cùng kích thước:
- Một viên gạch là sản phẩm gạch 4 lỗ rỗng tuynel 8x8x18cm
- Một viên gạch là sản phẩm gạch bê tông siêu nhẹ kích thước cắt ra là 8x8x18cm
Theo dõi kết quả thí nghiệm cho thấy, viên gạch 4 lỗ rỗng bị bể nhỏ ra thành nhiều mảnh. Viên gạch bê tông nhẹ chỉ bị lõm, móp một chút –> Từ đó, thấy được khả năng chịu lực cũng như sức bền của viên gạch.
Hoặc cũng có thể thí nghiệm bằng cách: Bắt vít vào tường gạch nhẹ, với gạch cường độ Mpa3.5 hoàn toàn có thể treo, móc 1 vật nặng có trọng lượng 50-70kg.
6. Chống nhiều loại côn trùng
Gạch siêu nhẹ AAC – gạch bê tông chưng áp là loại vật liệu không bị tấn công bởi mối, mọt, kiến hoặc các sinh vật khác trong điều kiện khí hậu nhiệt đới.
7. Thân thiện môi trường
Gạch bê tông chưng áp là sản phẩm thân thiện môi trường, từ nguồn nguyên liệu cho đến quy trình sản xuất. Sản phẩm giảm thiểu lượng chất thải gây ô nhiễm môi trường và khí thải gây hiệu ứng nhà kính.
- Gạch bê tông nhẹ vận chuyển dễ dàng
Gạch bê tông nhẹ AAC là sản phẩm nhẹ, vận chuyển rất dễ dàng, giảm thiểu chi phí vận chuyển tối đa. Với 1 căn nhà 5 tấm, khoảng 800m2 tường thì chỉ cần 80m3 gạch xây tường 100mm và 2 chuyến xe vận tải container. Trong khi đó với cùng khối lượng gạch như trên thì phải mất 4-5 container cho gạch ống 4 lỗ và nhiều hơn cho gạch bê tông 4 lỗ rỗng 8x8x18cm.
- Gạch bê tông nhẹ xây dựng nhanh, tiết kiệm chi phí
Gạch nhẹ AAC khổ lớn xây dựng, lắp ghép nhanh, sản phẩm không cần tô, giảm nhân công, vữa xây tô, kết cấu bê tông đúc đà, cột và nhiều chi phí phát sinh khác được giảm kèm theo.